Komentarze¶

Komentarze w języku Python poprzedzone są znakiem #. Wszystkie znaki następujące po #, a ciągnące się do końca linii, są ignorowane.

>>> # pierwsza linia komentarza

>>> print "Witaj Swiecie"  # druga linia komentarza

Dodatkowo, istnieją tak zwane komentarze blokowe, obejmujące dowolny tekst wpisany w potrójne cudzysłowy lub apostrofy.

""" ten tekst, poprzedzony jest,
    oraz zakończony
    trzema cudzysłowami,
    zatem potraktowany zostanie jako komentarz
"""

Jest to w istocie tak zwany literał znakowy, jego szersze użycie skomentowane jest w dalszej części kursu.

Wcięcia¶

W języku Python istotne są tak zwane wcięcia. To one definiują logiczne bloki kodu. Poprzez bloki, rozumiemy na przykład instrukcje sterujące takie jak: if, for, itp. Instrukcje sterujące, są tematem drugiej lekcji kursu. Bloki kodu, nie są ograniczone żadnymi nawiasami, klamrami, czy słowami kluczowymi, tak jak to ma miejsce w innych językach programowania.

>>> owoce = 'gruszka'
>>> if owoce == 'gruszka': # jeśli warunek jest spełniony,  to
        >>>print('Bardzo lubie gruszki!')       #wykonaj
        >>>print('I moglbym to powiedziec 100 razy...') # ciąg kolejnych
        >>>print(100 * (owoce + '! ')) # poleceń ...

W tym języku, jedynym separatorem innym niż wcięcia jest :. Wstawiając wcięcie, zaczynamy blok, a kończymy go zmniejszając wielkość wcięcia do poprzedniej wartości. Wcięciami mogą być wszystkie białe znaki, czyli w szczególności spacje i tabulatory. Należy zapamiętać

W jednym bloku ilość znaków wcięcia musi być taka sama.

Dzielenie linii¶

Wyrażenia w Pythonie kończą się wraz ze znakiem nowej linii. Jeśli chcemy je kontynuować to fakt ten musimy zaznaczyć poprzez \.

>>> suma = skladnik_pierwszy + \
        >>> skladnik_drugi + \
        >>> skladnik_trzeci

Wyjątkiem od tej reguły dzielenia wyrażeń, są te, które zawarte są w nawiasach: (), [], {}.

Aby w jednej linii wprowadzić wiele wyrażeń, należy się posłużyć ; (zupełnie jak w języku C).

>>> napis = "Witaj Swiecie"; print(napis)
Witaj Swiecie

Słowa zarezerwowane:¶

Poniżej, w formie tabeli, wymienione są tak zwane słowa zarezerwowane. Nie mogą być one używane jako nazwy zmiennych, stałych czy funkcji.

Uwaga, należy pamiętać, że w Pythonie wielkość liter ma znaczenia. Wyrazenie oraz wyrazenie to dwie różne zmienne.

Powłoka Python jako kalkulator¶

Powłoka języka Python, może być używana jako mniej lub bardziej zaawansowany kalkulator. Zastosowanie to jest tylko pozornie trywialne. Opanowanie, podstawowych technik oferowanych przez tę funkcję, jest dobrym ćwiczeniem, przed bardziej zaawansowanymi tematami. Jest to również dobre miejsce, by zapoznać się z tak zwanymi typami danych, na których można pracować w języku Python.

Poszczególne typy danych różnią się między sobą zbiorami dozwolonych wartości oraz zestawem dozwolonych operacji, które można na nich wykonać.

W dużym uproszczeniu, w języku Python istnieją dwa podstawowe typy liczbowe:

• typ całkowity int:

  Stowarzyszone są z nim następujące operatory: +, -, *, /, //, %. Ten typ danych, możesz utożsamiać z liczbami całkowitymi. Reprezentowane są jako liczby niezakończone kropką.

  >>> 2 + 2
  4
  

  Proszę pamiętać, że odstępy między symbolami działania a jego argumentami (zwanymi dalej operandami) nie są istotne, wprowadzono je dla lepszej czytelności.

• typ zmiennoprzecinkowy float:

  Stowarzyszone są z nim następujące operatory: +, -, *, /, //. Ten typ danych, możesz utożsamiać z liczbami rzeczywistymi. Część dziesiętna jest oddzielona od części całkowitej za pomocą znaku kropki.

  >>> 4.0 - 1.0
  3.0
  

Prócz tego, w języku Python istnieją:

• typ danych tekstowych str:

  związany jest on z obsługą napisów i pojedynczych znaków. Stowarzyszone są z nim następujące operatory: +, *

• typ logiczny bool,

  przyjmować może dwie wartości: True i False. Więcej o tym typie danych dowiecie się na lekcji drugiej.

• typ NoneType: None

  Wartość używana do wyrażania braku sensownej wartości, nieistnienia danej, itp.

Żeby sprawdzić jakiego typu jest dany obiekt, można użyć funkcji type(), przykładowo:

>>> type(3)
<type 'int'>
>>> type(7.5)
<type 'float'>
>>> type("a")
<type 'str'>

Poznajmy podstawowe operacje matematyczne zaimplementowane w powłoce:

• Suma, a + b:

  realizowana jest za pośrednictwem operatora +:

  >>> 5 + 6
  11
  >>> 5.0 + 1.2
  6.2
  >>> -3.4 + 6
  2.6
  >>> type(-3.4 + 6)
  <type 'float'>
  

  Zwrócić należy uwagę na możliwość wykonywania operacji na dwóch różnych typach danych! W takim przypadku dokonane zostanie rzutowanie typów. Jest to konwersja, zmiana do wartości pewnego typu na odpowiadającą jej wartość innego typu. Nie każde rzutowanie jest możliwe do wykonania!

• Różnica, a - b:

  realizowana jest za pośrednictwem operatora -:

  >>> 5 - 6
  -1
  >>> 5.0 - 1.2
  3.8
  >>> -3.4 - 6
  -9.4
  

• Iloczyn, a * b:

  realizowane jest za pośrednictwem operatora *:

  >>> 5 * 6
  30
  >>> 5.0 * 1.2
  6.0
  >>> - 3.4 * 6
  -20.4
  

• Iloraz, a / b oraz a // b:

  realizowany jest za pośrednictwem operatorów / oraz //:

  >>> 9 / 2
  4
  >>> 9.0 / 2.0
  4.5
  >>> 9.0 // 2
  4.0
  >>> 9 // 2
  4
  

  W przypadku działań na liczbach typu float, a // b oznacza dzielenie całkowite, z odrzuceniem części ułamkowej.

• Reszta z dzielenia, a % b:

  realizowane jest za pośrednictwem operatora %:

  >>> 9 % 2
  1
  >>> 9.0 % 2.0
  1.0
  >>> 9.0 % 2
  1.0
  

• Potęgowanie, a ** b:

  realizowane jest za pośrednictwem operatora *:

  >>> 2 ** 3
  8
  >>> 2 ** -2
  0.25
  

Wymienione powyżej +, -, *,**, /, //, % noszą nazwę operatorów arytmetycznych. Kolejność wykonywania działań jest zgodna z tradycyjnie przyjętą. Dozwolone jest stosowanie nawiasów okrągłych. Mogą one być zagnieżdżane.

Należy pamiętać, że jeśli zapis liczby zaczyna się od:

• 0b to oznacza to liczbę w zapisie dwójkowym,
• 0x to oznacza to liczbę w zapisie szesnastkowym,
• 0 to oznacza to liczbę w zapisie ósemkowym.

Bardziej zaawansowane funkcje matematyczne dostępne są po zaimportowaniu modułu math. Więcej o modułach dowiesz się z dodatku 1 (moduły).

Operatory - ciąg dalszy¶

• Operatory logiczne:

  • and zwraca wartość True wtedy i tylko wtedy, gdy oba operandy są prawdziwe,

  >>> False and True
  0
  

  • or zwraca wartość True, gdy którykolwiek z operandów jest True,

  >>> False or false
  0
  

  • not operator używany do zamiany wartości logicznej operandów.

  >>> not (True and True)
  False
  

• Operatory porównania:

  • == - jeśli wartość dwóch operandów jest równa to wyrażenie jest prawdziwe, jeśli nie to jest fałszywe,

  >>> 2 + 2 == 4
  True
  >>> 5.0 == 5 # porównywanie w ramach dwóch róznych typów - automatyczna konwersja
  True
  >>>
  >>> "e" == "f" # przy sprawdzaniu napisów obowiązuje porządek słownikowy
  False
  

  • <> - jeśli wartość dwóch operandów nie są równie to wyrażenie jest prawdziwe,

  >>> 2 + 2 <> 5
  True
  >>> 5.0 <> 5
  False
  >>>
  >>> "e" <> "f"
  True
  

  • > - jeśli wartość lewego operandu jest większa niż wartość prawego, to wyrażenie jest prawdziwe,

  >>> 2 + 2 > 5
  False
  >>> 5.0 > 4
  True
  >>>
  >>> "e" > "f"
  False
  

  • < - jeśli wartość lewego operandu jest mniejsza niż wartość prawego, to wyrażenie jest prawdziwe,

  >>> 2 + 2 < 5
  True
  >>> 5.0 < 4
  False
  >>>
  >>> "e" < "f"
  True
  

  • >= - jeśli wartość lewego operandu jest większa lub równa niż wartości prawego, to wyrażenie jest prawdziwe,

  >>> 2 + 2 >= 5
  False
  >>> 5.0 >= 5
  True
  >>>
  >>> "e" >= "f"
  False
  

  • <= - jeśli wartość lewego operandu jest mniejsza lub równa wartości prawego, to wyrażenie jest prawdziwe

  >>> 2 + 2 < 5
  True
  >>> 5.0 < 4
  False
  >>>
  >>> "e" < "f"
  True
  

  • specyficznym sposobem przyrównywania jest sprawdzenie, czy dwa obiekty są tożsame - czyli czy są tym samym obiektem. Służą do tego operatory is oraz is not.

  >>> 19998889998 is 19998889997 + 1
  False
  >>> 19998889998 == 19998889997 + 1
  True
  

• Operator przypisania

  • = ten operator przypisuje wartość prawego operandu do operandu lewego. Najczęstszym jego użyciem jest deklaracja zmiennych. Nową zmienną inicjujemy, zapamiętując pewną wartość pod nowo nadaną nazwą:

    nazwa = wartosc
    

  Przyjmuje się pewną konwencję dla nazw zmiennych:

  >>> x = 0
  >>> X = 0
  >>> zmienna = 0  # zalecane dla nazw modułów
  >>> ZMIENNA = 0
  >>> pewna_zmienna = 0  # zalecane dla nazw funkcji i metod
  >>> PEWNA_ZMIENNA = 0  # zalecane dla stałych
  >>> pewnaZmienna = 0  # zmienne
  >>> PewnaZmienna = 0  # zalecane dla nazw klas
  

  Nazwa powinna być słowem składającym się wyłącznie z liter łacińskich, cyfr i znaku podkreślenia, nie może rozpoczynać się cyfrą. Nazwa nie może też być słowem kluczowym języka Python. Nie może zawierać spacji. Jeszcze raz należy podkreślić, że wielkie i małe litery są w nazwach rozróżniane. Jedna wartość może być przypisana jednocześnie kilku zmiennym:

  >>> x = y = z = 0  # Zero x, y i z
  >>> x
  0
  >>> y
  0
  >>> z
  0
  

  W innym wariancie można:

  >>> u, v = 100, 200
  >>> u
  100
  >>> v
  200
  

  w jednej instrukcji przypisać jedną wartość pierwszej zmiennej, a inną drugiej. Jest to bezpośrednie wykorzystanie nieco innego typu danych zwanego krotką. O nim powiemy w lekcji drugiej. Korzystając z tej konwencji można zamienić wartości między zmiennymi:

  >>> u, v = 100, 200
  >>> u, v = v, u
  >>> u
  200
  >>> v
  100
  

  Można zmiennej, modyfikować przypisaną wartość:

  >>> x = 10
  >>> x = x + 10
  >>> x
  20
  >>> x = x * 2
  >>> x
  40
  

  Aby usunąć przypisaną zmiennej wartość (niejednokrotnie w praktyce, usuwając przez to samą zmienną) należy odwołać się do funkcji del.

  >>> zmienna = 33.0
  >>> zmienna
  30.0
  >>> del zmienna
  >>> zmienna
  Traceback (most recent call last):
    File "<stdin>", line 1, in <module>
  NameError: name 'zmienna' is not defined
  

  • += operator ten przypisuje lewemu operandowi wartość sumy lewego i prawego

  >>> k = 20
  >>> l = 30
  >>> k += l
  >>> k
  50
  

  • -= operator ten przypisuje lewemu operandowi wartość różnicy lewego i prawego

  >>> k = 20
  >>> l = 30
  >>> k -= l
  >>> k
  -10
  

  • *= operator ten przypisuje lewemu operandowi wartość iloczynu lewego i prawego

  >>> k = 20
  >>> l = 30
  >>> k *= l
  >>> k
  600
  

  • /= operator ten przypisuje lewemu operandowi wartość ilorazu lewego i prawego

  >>> k = 20.0
  >>> l = 30.0
  >>> k /= l
  >>> k
  0.6666666666666666
  

Instrukcje wejścia i wyjścia¶

>>> imie = ‘Ala’
>>> wiek = 13
>>> print imie, "ma", wiek, "lat"
>>> print "liczba pi =", 3.1415, "a jej kwadrat to", 3.1415 ** 2

>>> print "%s ma %d lat" % (imie, wiek)
>>> print "liczba pi = %f, a jej kwadrat to %f" % (3.1415, 3.1415 * 3.1415)

>>> print '{0}, {1}, {2}'.format('a', 'b', 'c')
>>> print '{}, {}, {}'.format('a', 'b', 'c')
>>> print '{2}, {1}, {0}'.format('a', 'b', 'c')
>>> print '{2}, {1}, {0}'.format(*'abc')
>>> print '{0}{1}{0}'.format('abra', 'cad')
>>> print 'Coordinates: {latitude}, {longitude}'.format(latitude='37.24N', longitude='-115.81W')